13 Ocak – 11 Şubat tarihleri arasında düzenlenen Afrika Uluslar Kupası’nda grup maçları tamamlandı ve son 16 turuna kalan takımlar belli oldu. Afrika Futbol Konfederasyonu (CAF) tarafından düzenlenen şampiyonanın ev sahipliğini Fildişi Sahili yapıyor. Fildişi Sahili turnuvaya en son 1984 yılında ev sahipliği yapmıştı. 24 takımın mücadele ettiği kupada açılış maçı Fildişi Sahili ile Gine Bissau arasında oynandı. Haziran-Temmuz 2023 yılında yapılması planlanan turnuva Batı Afrika’daki yağmur mevsimi nedeniyle daha erken bir tarihte oynanıyor. Bu değişiklikten elbette ki Avrupa’nın elit takımları memnun olmadı.
Turnuvada altı farklı grupta yer alacak takımlardan ilk iki sırada yer alan takımlar doğrudan eleme turuna yükselirken, gruplarında üçüncü sırayı alan en iyi dört takım da son 16 turuna kalacak. Son şampiyonluğunu Senegal’in kazandığı kupada sizlere takımların taktiksel yönlerinden ziyade grup performanslarına değinip ülkemizde forma giyen ve takımıyla son 16 turuna kalan isimlerin istatiksel bilgilerini aktaracağım.
A GRUBU
EKVATOR GİNESİ
Grubu averajla lider bitirmeyi başaran Ekvator Ginesi ev sahibi Fildişi Sahili’ni ilk 2 dışında bırakarak 7 puanla son 16 turuna kalmayı başardı. 9 gol attıkları grupta ilk maçlarında Nijerya ile 1-1 berabere kalarak kıymetli 1 puanla başlayan grubun sürpriz ekibi, ikinci maçında kupadan puansız ayrılan Gine Bissau’yu gollü geçen maçta 4-2 yenmeyi başardı. Ekvator Ginesi’nde bu maçta Nsue hat-trick yaptı. Yine bu maçın üçüncü golünün asistini Alaves kalesini de koruyan J. Owono yaptı. 22 yaşında ki kaleci 3 maçta kalesinde 3 gol görse de özellikle Nijerya maçında etkili kurtarışlar yaptı. Grupta kaderin belirleneceği maçta ev sahibi Fildişi Sahili karşısında 4-0 gibi net bir skor alan takımda Nsue, bu maçta da 2 gol atarak turnuvadaki gol sayısını 5 yaptı. İspanya 3. liginde Intercity forması giyen Nsue 34 yaşında. Monza forması giyen J. Machin, takımın asist yükünü çeken ismi oldu ve 3 maçta 3 asist yaptı.
NİJERYA
Son şampiyonluğunu 2013 yılında elde eden Nijerya, 3 maçta 3 gol attığı grupta kalesinde 1 gol gördü. Osimhen’in golüyle ilk maçta Ekvator Ginesi ile 1-1 berabere kalan Nijerya, ikinci maçında W. Troost Ekong’un penaltıdan attığı golle Fildişi Sahili’ni 1-0 yenerek gruptaki ilk galibiyetlerini aldı. Grubun iki favorisinin karşı karşıya geldiği maçtan galibiyet çıkaran Nijerya gruptaki son maçında Gine Bissau’yu tek golle yenerek rakibini kupanın dışına itti. Bu maçta da tek golü rakip takım kendi kalesine attı. Nijerya son 16 turunda C grubu ikincisi ile karşı karşıya gelecek. Nijerya kadrosunda ülkemizde forma giyen 4 oyuncu bulunuyor.
O. Samuel (Fenerbahçe) ilk iki maçta son dakikalarda oyuna giren O. Samuel, grubun son maçında ilk 11’de başlayarak 80 dakika sahada kaldı. Son maça kaptan olarak çıkan ve ilk 2 maçta sadece 10 dakika oynayan K. Omeru (Kasımpaşa), 90 dakika sahada yer aldı. Sivasspor forması giyen A. Musa 3 maçta da görev almadı. U. Sadiq’in sakatlığı nedeniyle son anda kadrodan çıkartılması sonrası kadroya davet edilen E. Onuachu (Trabzonspor), pek şans bulamadı. İlk iki maçta son dakika ve uzatmalarda oyuna giren E. Onuachu son maçta da oyuna alınmadı. Nijerya’da U.Sadiq dışında V. Boniface’de sakatlığı nedeniyle oynayamıyor.
FİLDİŞİ SAHİLİ (EN İYİ ÜÇÜNCÜ - 4. TAKIM)
A grubunda umduğu sonuçları alamayan ev sahibi Fildişi Sahili, grup maçlarını tamamladıktan sonra beklemeye başladığı en iyi üçüncüler arasına girmeyi başaran son takım oldu. F grubunun tamamlanmasıyla grup maçlarının son günü 4. takım olarak son 16 turuna kalan Fildişi Sahili, Afrika Kupası açılış maçında Gine-Bissau’yu 2-0 mağlup etti. İkinci maçlarında Nijerya’ya 1-0 mağlup olan Fildişi Sahili, gruptaki son maçında ummadığı bir yenilgi aldı. Grubu lider tamamlayan Ekvator Ginesi karşısında 4-0 mağlup olan ev sahibi Nsue ve arkadaşlarını durduramadı. Grubunu üçüncü olarak tamamlayan ve beklemeye başlayan Fildişi Sahili beklediği haberi son gün aldı. En iyi 4 takım arasına giren ev sahibi son 16 turunda son şampiyon Senegal ile karşılaşacak. Trabzonspor forması giyen N. Pepe, ilk 2 maçta son yarım saatte oyuna girerken son maçta ilk 11’de başlayıp 65 dakika sahada kaldı. Gaziantep FK forması giyen M. Gradel, ise ilk iki maçta görev almadığı turnuvada son maçta 83. dakika da oyuna dahil oldu.
B GRUBU
YEŞİL BURUN
Turnuvanın bir diğer sürpriz takımı Yeşil Burun, 7 puanla grubu lider tamamlamayı başardı. Grubun favori takımlarından Gana’yı 2-1 yenerek çok önemli galibiyet aldı ve ilk maçını kazandı. Galibiyet golünü MKE Ankaragücü forması giyen G. Rodrigues attı. Bu maçta çok iyi bir performans sergiledi. İkinci maçında Mozambik takımını üstün bir oyunla 3-0 yenen Yeşil Burun’da maçın ilk golünü kısa bir süre Beşiktaş forması giyen Bebe attı. Kaleci hatası olsa da turnuvanın güzel gollerinden biri olabilir. Maçın ikinci golü F. Karagümrük forması giyen R. Mendes’den geldi. İlk 11’de forma giyen R. Mendes, grup maçlarında takımına 1 gol, 1 asist ile katkı verdi. Git gellerin yaşandığı son maçta Yeşil Burun, Mısır ile 2-2 berabere kaldı. 1 gol, 1 asist ile takımına katkı veren G. Tavares Benchimol (Benfica) ile 1-0 öne geçtiği maçta Yeşil Burun 90+9’da B. Teixera ile 1 puanı kurtardı. 7 gol attığı grupta MKE Ankaragücü forması giyen ve iki maçta oyuna sonradan giren G. Rodrigues son maçta 64 dakika sahada kaldı. G. Rodrigues’in 1 golü bulunuyor.
MISIR
İki sezon Galatasaray forması giyen M. Mohamed grup maçlarında 3 gollük bir performans sergiledi. Mısır, Gana ile 2-2 berabere kalsa da buradaki en büyük kaybı M. Salah ile yaşadı. Yıldız oyuncu ilk yarının son anlarında sakatlanarak oyundan çıkmak zorunda kaldı. Bu maçta da M. Mohamed fileleri havalandırdı. Hiç pozisyon yokken M. Kudus’ten 2 gol yediler. Son maçta grup liderinin karşısına çıkan Mısır, ilk yarısını 1-0 geride kapattığı maçta ikinci yarıda Trezeguet’in girmesiyle maçı tek kaleye çevirdi. 2-1 öne geçseler de 90+9’da 2-2’lik sonuca razı oldular. Trabzonspor forması giyen Trezeguet, grup maçlarında 1 gol, 2 asistlik performans sergiledi. 20-25 gün sahalardan uzak kalacağı söylenen M. Salah 1 gol, 1 asist ile oynadı. Pendikspor forması giyen A. Hassan sadece Mozambik maçında 84’de oyuna girdi.
C GRUBU
SENEGAL
Son şampiyon grubu domine etti. 3 maçlarını da kazandılar. 8 gol atıp 1 gol yediler. Afrika Kupası’nın yine favorisi konumundalar. Takımın yıldız ismi S. Mane (Al Nassr) grup maçlarında 1 gol, 2 asist ile oynadı. Senegal’de 8 golü yedi farklı isim paylaştı. Gruba 3-0 yendikleri Gambiya maçı ile başlayan Senegal’de bu maçta 2 golü 20 yaşındaki Metz forması giyen Lamine Camara attı. Kamerun karşısında da 3-1 galip gelen son şampiyonda bu maçta I. Sarr 1 gol, 1 asist ile gole direk etki eden isim oldu. Son maçlarında Gine’yi 2-0 yenerek gruptan lider olarak çıkan Senegal’de L. Camara 2 gol, S. Mane 1 gol 2 asist, I. Sarr 1 gol 2 asist, I. Ndiaye 1 gol 1 asistle öne çıkan performans sergilediler. Son şampiyon ünvanlı Senegal son 16 turunda en iyi üçüncüler arasına giren Fildişi Sahili ile karşılaşacak.
KAMERUN
Son maç, son dakikalara kadar değişimlerin yaşandığı Gambiya maçı ikincilik yarışında Kamerun son 5 dakika içinde bulduğu iki golle ve -1 averajla son 16 turuna kalmayı başardı. Bu maçta K. N’Koudou 2 gole asist yapan isim oldu. İlk grup maçında Gine ile 1-1 berabere kalan Kamerun, bu maçta rakibine yenilmeyince üst tur hakkını yakaladı. İkinci maçında son şampiyon Senegal karşısında 3-1 yenilen Kamerun rakibine karşı koyamadı. Son maçta son dakikalarda son 16 tur hakkını kazanan Kamerun grubu Gine ile 4 puanda tamamladı. Her iki takımında -1 averajla tamamladığı grupta Kamerun rakibinden daha fazla gol (5) attığı için üst tura yükseldi. 4 sezon Beşiktaş forması giyen K. N’Koudou 3 gole asistle katkı verdi. 3-1 mağlup oldukları Senegal karşısında attıkları tek golün asistini oyuna sonradan giren Samsunspor forması giyen O. Ntcham yaptı. O. Ntcham diğer iki maçta ilk 11’de sahaya çıktı. İlk iki maçta on birde sahaya çıkan O. Kemen (Kayserispor), son maçta oyuna son dakikalarda girdi. Sivasspor forması giyen C. N’Jie oynamadı. M. United kalecisi A. Onana yediği hatalı goller sonrası Gambiya maçında yedek kulübesinde yer aldı. Beşiktaş’ta kadro dışı bırakılan V. Aboubakar turnuva öncesi milli takımda geçirdiği sakatlık nedeniyle kadroda yer alamadı.
GİNE (EN İYİ ÜÇÜNCÜ - 1. TAKIM)
C grubunu 3. tamamlayan Gine son maçta lider Senegal’e 2-0 yenilse de en iyi üçüncüler arasında en fazla puan ve averaja sahip takım olarak son 16 turuna yükseldi. Gine grupta 4 puan, 2 gol ve -1 averaj elde etti. Gruptaki ilk maçında Kamerun ile 1-1 berabere kalan Gine 1-0 öne geçtiği bu maçın ikinci yarısını 10 kişi oynamasına rağmen 1 puan almayı başardı. İkinci maçında Gambiya’yı tek golle 1-0 yenmeleriyle şanslarını son maça taşıdılar. Son maçta grubun lideri ve son şampiyon Senegal’e 2-0 mağlup olsalar da en iyi üçüncü olarak adlarını son 16 turuna yazdırmayı başardılar. Kayserispor forması giyen J. Jeanvier, 90 dakika oynadığı 2 maç sonrasında son maçta görev almadı.
D GRUBU
ANGOLA
Çok iyi grup performansı sergileyerek 7 puanla grup lideri olarak son maçta 2-0 yendikleri Burkina Faso ile beraber son 16 tur vizesi aldılar. Grup son maçında 2-0 galip gelen Angola ilk maçında grubun favorisi olan Cezayir ile 1-1 berabere kalarak gruba 1 puanla başlangıç yaptı. Çok çekişmeli geçen maçta Moritanya’yı 3-2 yenerek üst turun kapısını araladılar. 3 maçta 6 gol atan Angola takımında Mabululu ve Gelson Dala 2’şer gol attılar. Angola takımında ülkemizde forma giyen isimlerden 6 sezon Antalyaspor’da oynayan bu sezon 1. Lig’de Eyüpspor forması giyen ve kaptanlık yapan Fredy ilk 11 oynadığı takımına 1 asist ile katkı yaptı. B. Paz (Kayserispor), ilk maçta ilk 11’de başladığı maçın 41. dakikasında oyundan çıkmak zorunda kaldı. İkinci maçta oynamadı. Son maçta 64 dakika sahada yer aldı. Estrela (Erzurum FK), son maçta 90 dakika oynadı. İlk maçta 78 dakika oynayan L. Agusto (Alanyaspor) sonraki maçlarda kadroda yer almadı. Çok iyi grup maçları gerçekleştiren Angola grup lideri olarak çıktığı D grubu sonrası son 16 turunda 1 gol atarak üçüncü olan Namibya ile eşleşti.
BURKİNA FASO
Son maçta mağlup olmalarına rağmen 4 puanla gruptan çıkmayı başardılar. 4 puan almalarına rağmen -1 averajla ikinci oldular. 3 gol atıp, 4 gol yediler. Grubun ilk maçında Moritanya’yı 90+6’da penaltı golüyle 1-0’lık skorla geçen Burkina Faso ikinci maçında Cezayir ile 2-2 berabere kaldı. İki defa öne geçmelerine rağmen 90+5’te yedikleri golle 1 puana razı oldular. Bu maçta aldıkları kıymetli 1 puan onları ikinci olarak son 16 turuna taşıdı. 1 sezon ülkemizde Başakşehir forması giyen ve İngiltere’de Aston Villa’da oynayan B. Traore grup maçlarında 2 gol attı. B. Traore’nin 2 golü de penaltıdan geldi. Burkina Faso son 16 turunda Mali ile karşılaşacak.
MORİTANYA (EN İYİ ÜÇÜNCÜ TAKIM - 3. TAKIM)
İlk iki maçında ilk olarak Burkina Faso’ya 1-0 mağlup olan Moritanya, ikinci maçında 5 golün atıldığı maçta gruptan lider çıkan Angola’ya 3-2 mağlup olarak ikinci yenilgisini aldı. Gruptaki tamam mı, devam mı maçı olan Cezayir karşısında aldıkları 1-0’lık galibiyetle kendilerini son 16 turunda en iyi üçüncüler arasına attılar. Başarılı bir turnuva geçiren M. Dellahi’nin tek golü 3 puan ve tek galibiyetle geldi. 1. Lig’de Gençlerbirliği forması giyen S. Doukara, Angola karşısında 59 dakika oynarken diğer iki karşılaşmada şans bulamadı.
E GRUBU
MALİ
Alt yapı milli takımlarından gelecek oyuncularıyla A milli takım seviyesinde yakın gelecekte Afrika kıtasının söz sahibi takımı olup bunu şampiyonlukla taçlandırabilirler. Mali yenilgisiz, 5 puanla grup lideri olarak grup maçlarını tamamladı. E grubu tüm grupların en az gol atan (9) grubu oldu. Gruptaki son maçlar golsüz beraberlikle bitti. Grup maçlarında Güney Afrika karşısında elde edilen 2-0’lık galibiyetle başlanan grupta ikinci maçta L. Sinayoko’nun golüyle öne geçseler de üstünlüklerini koruyamadıkları maçta Tunus ile 1-1 berabere kaldı Mali. Gruptaki son maçlarında Namibya ile golsüz berabere kalan Mali son iki maçta beraberlik ve 1 galibiyetle grup lideri olarak kendisini son 16 turuna çıkardı. 3 gol atıp 1 gol yiyen Mali’nin attığı 3 golün 2’sini L. Sinayoko (AJ Auxerre) attı. K. Doumbia (Brest) 2 assit ile oynadı. Mali son 16 turu eşleşmesinde Burkina Faso ile karşılaşacak.
GÜNEY AFRİKA
4 gol ile grubun en fazla gol atan takımı olmalarına rağmen 4 puan +2 averajla son 16 tur vizesini grup ikincisi olarak aldı. Mali karşısında alınan 2-0’lık yenilgi sonrası Namibya karşısında aldıkları 4-0’lık galibiyet, mağlubiyet sonrası verdikleri reaksiyon kendileri adına önemliydi. Mali maçında penaltı kaçıran P .Tau, Namibya maçında bu sefer penaltı vuruşunu gole çevirerek farklı biten maçın açılışını yapmış oldu. Grubun final maçında Güney Afrika, Tunus ile 0-0 berabere kalmasına rağmen kendisini üst tura atan skoru elde edince averaj farkıyla son 16 turuna yükseldi. Grupta Tunus sonuncu olarak kupaya veda etti. Kısa bir dönem Trabzonspor teknik direktörlüğü yapan Hugo Bross’un takımında atılan 4 golün 2’sine T. Zwane imza attı.
NAMİBYA (EN İYİ ÜÇÜNCÜ - 2.TAKIM)
En iyi üçüncüler arasına adını yazdıran Namibya grup maçlarında sırasıyla her sonucu yaşayarak adını son 16 turuna yazdırdı. Grup maçlarına Tunus’a attıkları tek golle yenmeyi başaran Namibya, ikinci maçında Güney Afrika karşısında etkili olamayınca 4-0 mağlup oldu. Grup son maçına sadece 1 gol atarak çıkan Namibya grup lideri Mali karşısında yine gol atamasa da yemeyince de 1 puan almayı başararak topladığı 4 puanla en iyi üçüncüler arasına girerek son 16 tur vizesi almayı hak etti. Gruptaki tek golü D. Hatto attı. 1 asist ise B. Mozeu’ya ait. Gol sorunu yaşayan Namibya’nın son 16 turundaki rakibi çok iyi bir turnuva geçiren Angola.
F GRUBU
FAS
Şampiyonluğun en güçlü adaylarından son Dünya Kupası dördüncüsü Fas, grupta çok rahat bir şekilde grup lideri olarak son 16 turuna yükseldi. Grup maçlarına Tanzanya’yı 3-0 yenerek başlayan Batı Afrika ekibinde ilk golü sezonun başı öncesi Beşiktaş’tan ayrılan R. Saiss attı. 3-0 galibiyetle başlanan grupta ikinci maçta Fas, Demokratik Kongo ile 1-1 berabere kaldı. A. Hakimi’nin attığı golün asistini H. Ziyech yaptı. Grup son maçında Zambiya’yı tek golle mağlup eden Fas’ta maçın tek golünü Galatasaray forması giyen H. Ziyech attı. İkinci yarı oynamadı. Fas’ta A. Hakimi 1 gol 1 asist, H. Ziyech’te 1 gol 1 asist ile oynadı. Ayrıca H. Ziyech Tanzanya maçında 81 dakika, Demokratik Kongo maçında 73 dakika sahada yer aldı. Grup lideri olan çıkan Fas’ın rakibi son 16 turunda Güney Afrika oldu.
DEMOKRATİK KONGO
3 maç, 3 beraberlik, 3 puanla son 16 tur vizesi alan bir takım oldular. 2 gol atıp 2 gol yiyerek grubu tamamladılar. Grup maçlarına Zambiya 1-1 beraberliği ile başlayan Demokratik Kongo’da golün asistini yapan isim C. Bakambu oldu. Az önce dediğimiz gibi sadece grubun değil Afrika Kupası şampiyonasının favorilerinden Fas ile 1-1 berabere kalarak çok önemli 1 puan alınan maçta C. Bakambu penaltı atışını değerlendiremedi. Gruptaki son maçlarında yine berabere kalan Demokrartik Kongo’da C. Bakambu (Galatasaray), ilk maçta 82 dakika oynadı. Golün asistini yaptı. İkinci maçta penaltı kaçırdı. Tanzanya maçında 68’de oyuna girdi. A. Masuaku (Beşiktaş), 3 karşılaşmada da 90 dakika görev aldı. Duran toplarda ve hücum organizasyonları her defasında A. Masuaku ile gerçekleşiyor. Demokratik Kongo son 16 turunda kendisi gibi 3 maçını da berabere bitiren Mısır ile karşı karşıya gelecek.