Inter, Jose Mourinho sonrası dönemde ilk defa ve sürpriz sayılabilecek bir şekilde Şampiyonlar Ligi finalinde boy gösterecek. Takım savunmasındaki disiplin ve ileri uçtaki kalite tabii ki bu büyük başarıdaki en önemli etkenler. Daha çok üçlü savunma ve kanat bekleri tercih eden Simone Inzaghi’nin Dimarco ve Dumfries’den aldığı verim de hepimizin gözleri önünde. Günümüz modern futbolunda bek oyuncularının transfer değeri, takıma katkısı ve taktik planlardaki yeri çok büyük ama bu durum her zaman böyle değildi. Inter’in başarısı, beklerin önemi derken bu iki önermeyi tek potada eritebilen bir öncü, bir bayrak adam var: “The Great” Giacinto Facchetti.
1942 yılında demiryolu işçisi bir babanın oğlu olarak dünyaya gelen Facchetti, aslında fiziksel gelişimi ve eğilimi itibariyle 100 metre branşında Olimpiyat Oyunları’na katılan bir sprinter olmak istiyordu. 1960 Olimpiyat Oyunları’nda 100 metre dünya rekorunun henüz 10 saniye altına inmediğini düşünürsek belki de kendisi için bu bir hayal değil, sadece üzerinde çalışması gereken bir hedefti. Ancak meşin yuvarlak daha çekici geldi ve Facchetti; 1960 yılında, 18 yaşında, bir daha üzerinden hiç çıkarmayacağı çubuklu Internazionale formasını giydi.
Her güzel çiçeğin her verimli toprakta açmadığı gibi, her yetenekli futbolcunun da her takımda aynı başarıyı ve etkiyi gösteremeyeceği bir gerçek. Burada genç Facchetti’nin kader yüzüne gülüyor ve önce Barcelona ardından İspanya milli takımından kötü ayrılan “Il Mago” (büyücü) lakaplı efsane teknik direktör Helenio Herrera tam da 1960 yılında Inter’in başına geçiyor. Beraber geçirdikleri ilk sezonda Herrera kafasındaki takımı oturtmaya çalışırken, Facchetti de çok şans bulamıyor. Ancak Facchetti’nin fiziksel olarak çok güçlü ve iri olması, sprint hızı, orta açabilme yeteneği ve rakip ceza sahasında becerikli olması Herrera’nın oyun planının büyük kısmını kendisi üzerinde kuracağının anlaşılması için de uzun yıllar geçmiyor. İki büyük olgudan Katenaçyo yeniden, ileri çıkan bek ise sıfırdan doğuyor.
Burada hem Herrera hem de Katenaçyo üzerinde bir parantez açmamız ve bazı ezber kalıpların da tersine konuşmamız lazım. İlk olarak “Catenaccio” kelimesi İtalyanca vida, civata, kapı vidası veya kilidi anlamına gelmektedir. İsminden ve algıdan aslında defansif bir sistem gibi gözükse de kullanan takımlara oldukça fazla gol attıran ve atak merkezli bir sistemdir. Sadece belli ilkeleri karşı takım baskısını absorbe etmeye dayandığı için savunma merkezli olarak anılır. Devam edecek olursak, Helenio Herrera Katenaçyo’nun mucidi değildir. Hatta Inter öncesi Barcelona’da savunma güvenliğini ikinci plana attığı için de eleştirilmiştir. Katenaçyo’nun asıl mucidi Avusturyalı teknik direktör Karl Rappan’dır. İkinci Dünya Savaşı öncesinde İsviçre’nin başında bulunduğu süreçte İngiltere ve Almanya’ya karşı aldığı galibiyetlerle de rüştünü ispatlamıştır. Ancak Herrera Katenaçyo’yu elindeki oyuncu grubunu kullanışıyla en iyi sahaya yansıtan teknik direktördür.
Peki öncü ileri çıkan bek Facchetti efsanesi nasıl doğdu? Kendisinin güçlü yönleri ve adanmışlığı tabii ki bu işin ilk adımı ancak sahadaki yerleşimi de ondan en iyi verimi alacak şekilde yapılmış. Katenaçyo’ya bakıldığında bir 5-3-2’den ziyade asimetrik bir 4-3-3 gibidir. Stoper tandeminden birisi geriden oyun kuran libero pozisyonuna düşerken, sağ bek onun boşluğunu doldurur. Sol bek ise tüm sol koridoru kullanır. Orta üçlünü sağı, sağ kanatta tempolu bir şekilde git-gel yaparken savunma güvenliğini de gözetir. Kalan iki orta saha oyuncusundan biri daha geride kalırken diğeri ise rakip ceza sahasının tüm boşluklarına girer. İleri üçlüden biri ise daha geriye düşer.
Facchetti’nin kariyerinin zirve yılları 1960’ların ortaları olacaktır. O yıllarda savunma oyuncuları daha orta saha çizgisini geçemezken, Inter’in sol beki rakip ceza sahasında gol ve asist kovalamaktadır. 1964 ve 65 yıllarında şimdiki adıyla Şampiyonlar Ligi’ni artarda kazanan Inter’de Facchetti yaptığı koşular ve dinamizmiyle takımın ana atak yükünü çeken Sandro Mazzola, Luis Suarez ve Mario Corsa’ya fazlasıyla katkıda bulunmuştur. 1964 finalinde Gento-Puskas-Di Stefano’lu efsane Real Madrid kadrosunu ve 1965’te Eusebio’nun başını çektiği Benfica’yı mağlup ettiklerini gözden kaçırmamamız gerekir, zira iki takım da dönemin en iyileridir. 1967 yılında ise yine finalde boy göstermişler ancak Jock Stein’in Celtic’ine kaybetmişlerdir. 1965-66 sezonunu ise ligde tam 10 golle tamamlamıştır Facchetti. Bir sol savunmacının o yıllarda çift hanelere ulaşması bir devrimdir.
Facchetti, Gök Mavili formayla da hatrı sayılır bir milli takım kariyeri geçirmiştir. İlk maçını 1963 yılında güzel bir tesadüfle Türk Milli Takımı’na karşı oynamış, 70’i kaptan olmak üzere 94 kez milli olmuştur. Günümüzde bu sayı sadece Dino Zoff, Paolo Maldini, Fabio Cannavaro ve Gianluigi Buffon tarafından geçilmiştir. 1966’da tarihin belki de en büyük sürprizi yaşanıp Kuzey Kore’ye kaybedilen maçta sahadadır. Her ne kadar yarı finali para atışıyla geçmiş olsalar da Euro 1968’de finalde Yugoslavya’yı iki maç sonunda mağlup eden İtalya’nın kazandığı kupa kendisinin ellerinde havaya yükselmiştir. 1970 Dünya Kupası’nda Gerd Müller, Uwe Seeler ve Franz Beckenbauer’li Batı Almanya’yla oynanan epik yarı final maçında kaptandır. Ancak finalde Brezilya ile oynanan maçta Jairzinho karşısında çok zor anlar yaşamış ve maçı 4-1 kaybetmişlerdir. Son gol de kendisine nazire yaparcasına sağ bek Carlos Alberto’dan bugün atılsa bile ayakta alkışlanacak bir takım golü olarak gelmiştir.
Facchetti yaşı ilerledikçe bir liberoya evrilmiş, pas yeteneği ve savunmadaki uzmanlığıyla yine istikrar yakalamıştır. 1977’de son milli maçını Wembley’de İngiltere’ye karşı oynamış, 1977-78 sezonunun sonunda ise “bayrak adam” olduğu Inter’de futbolu bırakmıştır. 1965-66 sezonunda attığı 10 gol rekoru ancak 2000-01 sezonunda Perugia’da oynayan Marco Materazzi tarafından 12 golle kırılmıştır. Ligde attığı toplamda 59 golle hala en üretken savunma oyuncularında başta gelmektedir. Tüm kupalarda attığı gol sayısı ise 75’tir. Aktif futbol hayatı sonrasında Facchetti Inter’de teknik sorumlu, temsilci ve başkan yardımcılığı görevlerinde bulunmuştur. Massimo Moratti sonrası 2004 yılında başkan seçilmiş, 2006 yılında ise pankreas kanseri sebebiyle hayatını kaybetmiştir.
Giacinto Facchetti, 100 metreyi düzenli olarak 11 saniyenin altında koşan müthiş bir atletti. Futbola başladığı 1960 yılında erkekler 100 metre rekorunun 10.0 saniye olduğunu düşünürsek, yaptığı seçimin biz futbolseverlerin yararına olduğunu söyleyebiliriz. Yüzyılın en büyük futbol akıllarından biri olan Franz Beckenbauer bile o epik yarı finalden yıllar sonra yaptığı açıklamada “İleri çıkmayı ondan öğrendim” demiştir. Kariyeri boyunca yalnız bir kez hakemi protesto amaçlı alkışladığı için kırmızı kart görmüştür. Veliahtı kendisine sorulduğunda ise, “Tabi ki Paolo. (Maldini) Ancak bir kusuru var o da Milanlı olması” demiştir.
Tarihe baktığımızda bir çok efsanevi bek oyuncusu görüyoruz. Roberto Carlos, Cafu, Paolo Maldini, Philipp Lahm, Javier Zanetti, Dani Alves, Bixente Lizarazu, Ashley Cole, Lillian Thuram, Gianluca Zambrotta, Trent Alex Arnold, Kyle Walker, Joao Cancelo, Achraf Hakimi ve yazmaktan, saymaktan yorulacağımız bir çoğu. Günümüz futbolunda ve yakın geçmişte bu isimler bu kadar değerli ve sahada bu kadar etkili ise bunun en büyük sebebi belki de bir kişinin açtığı yol. Tüm ileri çıkan ve skora etki eden bek oyuncularının öncüsü, “The Great” Giacinto Facchetti.
Tüm futbol ve spor haberleri için bizi takipte kalın!