The Hatters’a Şapka Çıkartma Vakti: Luton Town
Günümüz futbol dünyasının en büyük gösterim alanlarının kuşkusuz başında gelen İngiltere Premier Ligi’nin önümüzdeki sezon için sahnesinde yer alacak son takım belli oldu; Luton Town. Spot ışıklarını önümüzdeki sezon sıkça üzerinde hissedeceği Luton kulübü ve şehri futbolseverlere şimdiden keyifli bir hikâye yazmaya başladı. Lea Nehri’nin yanına küçük bir tarım bölgesi olarak kurulan bu küçük kasaba önümüzdeki sezon adını tüm futbol dünyasına öğretmek istiyor. Bu doğrultuda, biraz erken davranarak hem kent hem de kulüp hakkında keyifli bir yolculuğa çıkalım; Rota İngiltere!
Kent Tarihi
Günümüzde İngiltere’nin kültürel coğrafi bölgelerinden biri olan Berdfordshire bölgesine bağlı bir kent olan Luton Town, yaklaşık olarak, 1450 yıl öncesinde günümüz Luton topraklarına yerleşmeye başlayan tarım insanlarından önce bu bölge Roma İmparatorluğu’nun savunma için kamp kurduğu ve etrafını küçük birimlerle yerleşimlere açtığı bir bölge idi. Anglo-Saksonlar bölgeyi M.S. VI. yüzyılda fethetmeye başladığında, bir Anglo-Sakson topluluk, Lea Nehri’nin yakınlarında bir “Tun” adı verilen tarım yerleşkesi kurdu. Takip eden yüzyıllarda tarımsal anlamda gelişen kasabanın ismi 11.yüzyılda yazılan “The Domesday Book” içerisinde “Loitone” adı ile geçmekteydi ve kasabanın o yüzyıllarda sahip olduğu nüfusun 750-800 kişiden oluştuğu yazmaktaydı. Bu durum kentin sadece tarım için değil aynı zamanda da içerisinde barındırdığı Pazar ile birlikte çevre köyleri tarafından sıkça uğranılan bir bölge olduğunu işaret etmekteydi.
Luton Town, takip eden yüzyıllarda Pazar ve Panayır alanı olarak varlığını sürdürdü ve bu süre içerisinde çok önemli kiliseler, kaleler ve merkezler yapılar Orta Çağ İngiltere’sinin kırsalı için önemli bir lokasyon haline geldi. Yerleşimin görüldüğü ilk andan itibaren üretime dayalı bir merkez olan Luton Town 16.yüzyılda İngiltere için çok önemli olan “tuğla üretim” merkezi olmaya başladı. Ancak kent asıl üretimini 18.yüzyılda, sanayi devrimi ile başlatacak ve günümüzde futbol kulübünün “The Hatters/Şapkacılar” olarak çağrılmasının da nedeni olacak olan “Şapka Üretimi” işine başlamış ve coğrafyanın en önemli sanayi pazarlarından biri haline gelerek ekonomik olarak büyümüştür. Bunun yan sıra Luton Town, için 18.yüzyıl kroniklerinde geçen bir anektodda “Luton’da her şeyi bulabilirsiniz, bira üretiyorlar, fırınları var, ahşaptan anlıyorlar, demirciler ve zanaatkarları da var. Bunun yanı sıra bir de Mısır için pazarları bulunur.” şeklinde bir ibare bulunması kentin üretim için ne kadar etkin bir rol oynadığını göstermektedir. 19.yüzyılda büyümeye hızla devam eden kent, 20.yüzyılda da bu büyümesini devam ettirerek 150.000 nüfusa ulaşmıştır. Günümüzde 250.000’e yakın nüfusu ile İngiltere’nin üretim merkezlerinden biri olmayı sürdürmeyi devam eden kent, bunun yanı sıra futbol kulübü ile de ön plana çıkmayı başarmıştır.
Luton Town Futbol Kulübü
1885 yılının Nisan ayının 11. gününde gizli bir yapılanma ile kentte var olan diğer futbol kulüpleri olan Luton Wanderers ve Luton Excelsior’un en iyi oyuncularını kapsayan bir takım kurma amacı ile kurulması kararlaştırılan Luton Town Futbol kulübü, Mavi-Turuncu renkleri benimseyerek yolculuğuna başlamıştır. Kulüp takma adını kentin önemli üretimlerinden olan şapka imalatından almaktadır; “The Hatters/Şapkacılar”.
Kulüp 1890 yılında yaptığı önemli adımlar ile Southern League’in yolunu tutmuştur. Bu yılda, bünyesinde barındırdığı üç oyuncuya ödeme yapan kulüp Luton’un ilk profesyonel kulübü olmuş ve 1890’lı yıllarda Southern League’in kurucu üyesi olmuştur. Kulüp 1905 yılına kadar maçlarını Luton Excelsior kulübünün de oynadığı Dallow Lane Stadı’nda oynamıştır. Ancak 1905 yılında, günümüzde de kullandığı, Kenilworth Road’a taşınmıştır. 1913-14 yıllarında yaşanan ve tüm dünyayı etkileyen Birinci Dünya Savaşı’na kadar inişli çıkışlı bir şekilde futbolunu sürdüren The Hatters, savaşa nedeni ile 1930’lu yıllara kadar, birçok takım gibi futboldan uzak kalmıştır. Savaşlar sona erdikten sonra Southern League oluşumu, Ulusal Futbol Liglerin Üçüncü Ligi (Division Three) haline gelmiş ve bu noktada Luton kenti ve halkı ligde varlığını hissettirmek için iyi oyuncular getirilmesine karar vermiştir. Tarihler 1936 yılı Paskalya zamanını gösterdiğinde, Luton Town, Joe Payne’in 10 gol attığı maçta Bristol Rovers’ı 12-0 mağlup ederek, Coventry’nin ardından ikici sırada yer alarak İkinci Lig’e yükselmiştir. Joe Payne o sezon attığı 55 gol ile kulüp efsanesi olmuştur. 1939 sezonunda kulüp iyi başladığı ligi olumsuz sonuçlarla tamamlayınca bir üst lige yükselmesi gerçekleşmemiştir ve hemen bu yılın ardından bu kez İkinci Dünya Savaşı patlak vermişti. Bu durumun kulübü ne kadar etkileyeceği bilinmiyordu.
Savaş Sonrası Dönem
Futbola dönüş, yedi yıllık bir aranın ardından nihayet gerçekleşmişti. Kulüp İkinci Lig’teki orta sıralarda varlığını bu yıllarda sürdürmeye devam etmiş, 1950-51 sezonunda kıl payı ile düşmekten kurtulmuştu. Savaş sonrası bocalama dönemi kasaba yönetici Dully Duncan ile birlikte yapılan atılımlarla son bulmuş ve Luton Town adına tüm zamanların en skorer ismi Gordon Turner önderliğinde 1954-55 sezonunda Birinci Lig’e ilk yükselme gelmiş oldu. Lige yükseldiğinde Newcastle, Blackpool, Wolves ve Sunderland gibi kulüpleri yenerek sükse yapan ekip, asıl sezonunu ise 1958-59 sezonunda yaşamıştır. 1959 FA Cup finaline kadar yükselmeyi başaran Luton Town, finalde karşılaştığı rakibi Nottingham Forest’a karşı 2-1 yenilerek şampiyonluğu kaçırsa da önemli bir başarıya imza atmıştı. Ancak bu başarı kulüp için bir düşüşün habercisi idi ve takip eden sezonda kulüp, Dally Duncan’ın da ayrılması ile birlikte kötü bir sezon geçirerek beş sezonluk rüyanın ardından İkinci Lig’e düştü.
1959-1966 yılları arasında kulüp birçok menajerin ve futbolcunun gelip gittiği bir kulüp haline dönüştü. Tüm bu istikrarsız görüntü saha içine de yansıdı ve Luton Town Dördüncü Lig’e kadar düştü. 1966 yılının Kasım ayında Lincoln’e karşı aldıkları 8-1’lik mağlubiyet düşüşü iyice perçinleyen hamle olmuştu.
Tekrardan Yükselme
1966 yılında kulübün menajerliğine 1959 yılındaki başarılarda pay sahibi olan Allan Brown geldi ve Luton Town bir istikrara kavuştu. İlk sezonunda iddialı bir kadro kurarak Dördüncü Lig’ten çıkan Luton Town, bu dönemde yeni sponsorlukların da işin içine girmesi ile birlikte gücü eline almaya başlamışken sezon ortasında menajer Allan Brown, Leicester’ın teklifini kabul ederek kulübü yarı yolda bırakmıştır. Ancak yükselişine ket vurulmayan The Hatters 1971/1972 sezonunda FA Cup’ta çeyrek final oynamayı başarmış ve ardından 1973-1974 sezonunda menajer Harry Haslam önderliğinde Birinci Lig’e terfi ederek, ihtişamlı günlerine geri dönmüştür. Kulüp gelecek yıllarda Birinci Lig ve İkinci Lig arasında git gel yapmış ve en başarılı anlarından birini 1988 yılının Nisan ayının 24. gününde Wembley Stadyumu’unda Arsenal’i 3-2 mağlup ettikleri Littlewoods Cup (Lig Kupası) Finali’nde gelen şampiyonluk ile yaşamıştır. Bir sonraki sezonda da aynı kupada finale yükselen ekip bu kez Norwich’e kaybetmiştir ve ardından 1992 sezonunda, 10 yılından ardından, İkinci Lig’e düşmüşlerdir.
2000’lerde “The Hatters”
2001-2002 sezonunda Luton Town, İngiliz futbolunun dördüncü seviyesi olan Konferans Ligi’ne düşmüştür. Ancak kulüp, 2001-2002 sezonunu ilk sırada tamamlayarak League Two'ya yükselmiştir. 2002-2003 sezonunda Luton Town, Football League Two'da mücadele etmiştir. Bu sezon, kulüp ligi 6. sırada tamamlayarak play-off'lara katılmıştır. Ancak play-off yarı finalinde Brentford'a elenerek League One'a yükselmeyi başaramamıştır. 2004-2005 sezonunda ise Luton Town, League One'da şampiyonluğa ulaşarak Championship'e yükselmiştir. Bu başarı kulüp için önemli bir mihenk taşıdır. 2005-2006 sezonunda Luton Town, Championship'te mücadele etmiştir. Ancak bu sezon ligde başarılı bir performans sergileyemeyen kulüp, son sırada yer alarak League One'a düşmüştür. 2007-2008 sezonunda Luton Town, League One'da mücadele etmiştir. Ancak finansal sorunlar yaşayan kulüp, 30 puanı silme cezası almış ve ligi son sırada tamamlamıştır. Bu durum, kulübün Football League Two'ya düşmesine neden olmuştur. 2008-2009 sezonunda Luton Town, League Two'da mücadele etmiştir. 2009-2010 sezonunda ise Luton Town düşüşü önleyemeyerek Ulusal Lig'e kadar düşmüştür. Kulüp, 2013-2014 sezonunda Ulusal Lig'de şampiyon olarak Football League Two'ya geri dönmüştür.
2019
2014 yılında Ulusal Lig'de mücadele eden Luton Town kulübü, bu tarihten itibaren ekonomik denge yakalayarak ve saha içinde bir istikrara sahip olarak 5 sezon sonra kendisini Championship’e atmıştır. 2019-2020 sezonunda 19, takip eden sezonlarda da sırasıyla 12 ve 6. olmuştur.
Premier Lig Vakti
17 Kasım 2022 yılında Nathan Jones’un ardından göreve getirilen Galli Teknik Direktör Rob Edwards önderliğinde 2022-2023 sezonuna başlayan Luton Town, sezonu Burnley ve Sheffield United’ın ardından Premier Lig’e yükselen üçüncü takım olarak tamamladı ve kulüp tarihinin en anlamlı başarılarından birine imza attı. Normal sezonu 3. sırada tamamlayan The Hatters, normal sezonu 6. sırada noktalayan Sunderland ile EFL Championship Play-offları Yarı Finali’nde karşı karşıya geldi. İlk maçı deplasmanda oynayan Luton Town, öne geçtiği maçı 2-1 kaybetti. Eşleşme Kenilworth Road’a geldiğinde maça hızlı başlayan ekip ilk yarıda Gabriel Osho ve Tom Lockyer’in attığı gollerle maçı 2-0 toplamda da 3-2 ile eşleşmeyi geçip finalde ezeli rakibi Coventry’nin rakibi olmayı başarmıştır.
27 Mayıs 2023 günü Londra’da Wembley Stadium’da oynanan EFL Championship Play-Off Finali’nde Coventry City ile Luton Town karşı karşıya geldi. İki ezeli rakibin karşı karşıya geldiği bu maçta 85.711 kişi maçı yerinden izledi. Hakem Micheal Oliver’ın yönettiği final maçına hızlı başlayan Luton Town 23. dakikada Jordan Charles Clark’ın attığı gol ile öne geçti. İkinci yarıda kendisine gelen Coventry 66. dakikada Gustavo Hamer’in attığı gol ile eşitliği yakaladı ve maç bu sonuçla uzatmalara gitti. Uzatmalarda da eşitlik bozulmayınca iki ekip sonucu belirlemek üzere penaltı vuruşlarına kaldı. İki ekipte 5 penaltı atışını da gole çevirdi ve 6. penaltı atışları sırasında Coventry futbolcusu Fankaty Dabo, penaltıyı gole çeviremeyince avantajı yakalayan The Hatters, Dan Potts ile 6. penaltıyı gole çevirince Luton Town, rüya sezonu başarılı bir şekilde tamamlayarak Premier Lig’e yükselmiş oldu. Bu rüya sezonu bu şekilde tamamlayan ekibe biz de şapka çıkartıyoruz!
Tüm futbol ve spor haberleri için bizi takipte kalın!